Posted by કોરોના વાયરસ વચ્ચે વિશ્વની વચ્ચે “વ્યાપારી યુદ્ધ” પણ શરૂ થઈ ગયું છે. ભારતમાં નીતિ નિર્માતાઓ પણ કોરોના વાયરસને કારણે ઉદભવતા પડકારોની વચ્ચે નવી શક્યતાઓ જોઈ રહ્યા છે. ચીન ભલે કહી રહ્યું હોય કે તેણે કોરોના પર કાબૂ મેળવી લીધું છે પરંતુ તેને ત્યથી ઘણી વિદેશી કંપનીઓના યુનિટો બહાર આવવા માટે તૈયાર બેઠા છે. તેના કારણે અમેરિકાને તેને લઈને અવિશ્વાસ છે અને ભારત સરકારની કોશીશ છે કે આ બધા યુનિટોને ભારતની જમીન પર લાવવામાં આવે.
આ વાતનો અંદાજો એ વાત પરથી લગાવી શકાય છે કે હાલમાં જ ઉતરપ્રદેશનાં મુખ્યમંત્રી યોગી આદિત્યનાથનાં બયાન પરથી લગાવી શકાય છે, જેમાં તેમણે કહ્યું હતું કે રાજ્ય સરકાર ચીનથી વિખૂટા પડેલી કંપનીઓ માટે વિશેષ પેકેજો અને સુવિધા આપવા તૈયાર છે.
યુ.એસ.-ભારત સ્ટ્રેટેજિક પાર્ટનરશીપ ફોરમના નેજા હેઠળ યુ.એસ. કંપનીઓ સાથે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ અંગે ચર્ચા કરનાર રાજ્યના કુટીર, નાના અને મધ્યમ ઉદ્યોગ પ્રધાન સિદ્ધાર્થ નાથ સિંહે જણાવ્યું હતું કે આ વાટાઘાટ ખૂબ જ પ્રોત્સાહક રહેલ છે. સિંહે કહ્યું કે અમેરિકાએ ચીનમાં ઘણું રોકાણ કર્યું છે. વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી અને મુખ્ય પ્રધાન યોગી આદિત્યનાથ ચીનથી અમેરિકી કંપનીઓ પોતાનો કારોબાર સમેટીને ભારત, ખાસ કરીને ઉત્તર પ્રદેશ માટે અવસર જોઈ રહ્યા છે. તેઓ આ તકનો લાભ લેવા માંગે છે.
તેમણે જણાવ્યું હતું કે અમેરિકાની ૧૦૦ કંપનીઓ સાથે વીડિયો કોન્ફરન્સિંગ થયેલ છે અને તે બધાએ ઉત્તર પ્રદેશમાં પોતાનો ધંધો સ્થાપિત કરવામાં રસ દાખવ્યો હતો. સિંહે કહ્યું કે વિડીયો કોન્ફરન્સિંગમાં સામેલ કંપનીઓને ઉત્તર પ્રદેશ સરકાર દ્વારા લાગુ કરવામાં આવેલી ક્ષેત્ર-વિશિષ્ટ નીતિઓ વિશે વિગતવાર જણાવવામાં આવ્યું છે. આમાં સંરક્ષણ, દવા, ફૂડ પ્રોસેસિંગ, ઇલેક્ટ્રોનિક્સ અને શિક્ષણ ક્ષેત્રનો સમાવેશ થાય છે.
આ જ રીતે કેન્દ્રીય નીતિન ગડકરીએ એમ પણ કહ્યું હતું કે ભારતે કોરોના વાયરસની મહામારી વચ્ચે ચીન પ્રત્યે વિશ્વનો “દ્વેષ” મોટા પ્રમાણમાં વિદેશી રોકાણોને આકર્ષિત કરીને પોતાને માટે આર્થિક તકનાં રૂપમાં જોવો જોઈએ.
પરંતુ એવું નથી કે ભારતમાં ચીનીઓને વિદેશી કંપનીઓમાં આમંત્રણ આપવાનું લક્ષ્ય માત્ર નિવેદનો પૂરતું મર્યાદિત નથી. કેન્દ્ર સરકાર પણ તેના પર કામ કરી રહી છે. વડા પ્રધાન નરેન્દ્ર મોદીએ ગુરુવારે કોરોના વાયરસ રોગચાળા વચ્ચે અર્થતંત્રને વેગ આપવા માટે વધુ સ્થાનિક વિદેશી રોકાણ આકર્ષિત કરવાના વિવિધ પગલાંની વિગતવાર ચર્ચા કરી હતી. એક સત્તાવાર નિવેદનમાં કહેવામાં આવ્યું છે કે બેઠકમાં દેશમાં રોકાણ ઝડપથી લાવવા અને ભારતીય સ્થાનિક ક્ષેત્રને પ્રોત્સાહન આપવા માટે વિવિધ વ્યૂહરચનાઓ પર ચર્ચા કરવામાં આવી છે.
આ બેઠકમાં નાણાં પ્રધાન નિર્મલા સીતારામન અને વાણિજ્ય પ્રધાન પિયુષ ગોયલ સહિતના લોકોએ ભાગ લીધો હતો. નિવેદનમાં એવું કહેવામાં આવ્યું હતું કે બેઠકમાં રાજ્યોને રોકાણ આકર્ષિત કરવાની દ્રષ્ટિએ વધુ તત્પરતા બતાવવા અને રાજ્યોને તેમની પોતાની વ્યૂહરચના ઘડવાની દિશા નિર્દેશ કરવા પણ ચર્ચા કરવામાં આવી હતી.
આ સમય દરમિયાન વિવિધ મંત્રાલયો દ્વારા સુધારાઓ લાગુ કરવાની પહેલ પણ સતત ચાલુ રાખવી જોઇએ તેવી ચર્ચા કરવામાં આવી હતી. આ સાથે, રોકાણ અને ઔદ્યોગિક વિકાસને પ્રોત્સાહન આપવાના માર્ગમાં હાજર કોઈપણ અવરોધોને દૂર કરવા સમયસર રીતે નક્કર પગલા લેવા જોઈએ.
મીટિંગ દરમિયાન મોદીએ તમામ સંબંધિત અધિકારીઓને નિર્દેશ આપ્યો હતો કે રોકાણકારોને જાળવી રાખવા, તેમની સમસ્યાઓ નિભાવવા અને સમય મર્યાદામાં તમામ જરૂરી કેન્દ્રીય અને રાજ્ય મંજૂરી મેળવવા માટે દરેક સંભવિત પગલા સક્રિયતાથી લેવા જોઈએ. એક રીતે, ક્લિયરન્સ માટે એક જ વિંડો બનાવવા પર ભાર મૂકવામાં આવ્યો હતો.
તમને જણાવી દઈએ કે આ મહિનામાં કોરોના વાયરસ દરમિયાન સરકારે ચાઇનીઝ રોકાણ અને ભારતીય કંપનીઓને ટેકઓવર અટકાવવા એફડીઆઈના નિયમોમાં મોટો ફેરફાર કર્યો છે. આ ફેરફાર પછી, કોઈ પણ વિદેશી કંપની કોઈપણ ભારતીય કંપનીના સંપાદનને મર્જ કરી શકશે નહીં. વૈશ્વિક અર્થવ્યવસ્થાની સાથે, વિશ્વભરમાં ચાલી રહેલા કોરોના સંકટને કારણે ભારતીય અર્થવ્યવસ્થાને પણ મોટો ઝટકો લાગ્યો છે. આવી સ્થિતિમાં ભારતીય કંપનીઓના વેલ્યુએશનમાં નોંધપાત્ર ઘટાડો થયો છે. સરકારને લાગે છે કે કોઈ પણ વિદેશી કંપની, આ તકનો લાભ લઇને એક સ્વદેશી કંપનીને તકવાદી રીતે પ્રાપ્ત કરી શકે છે અને તેને ખરીદી શકે છે.
ભારતના આ પગલાથી ચીન ગુસ્સે થઈ ગયું હતું અને નવા નિયમોને “ભેદભાવપૂર્ણ” ગણાવ્યા હતા અને તેમાં સુધારાની માંગ કરી હતી. તેમણે કહ્યું કે ભારતને ‘ખુલ્લા, નિષ્પક્ષ અને ન્યાયસંગત” વ્યવસાયીક વાતાવરણ બનાવીને વિવિધ દેશોના રોકાણને સમાન રીતે જોવું જોઈએ. ચીને કહ્યું છે કે એફડીઆઇના નિયમોમાં ફેરફારને કારણે અમુક દેશો તરફથી આવતા રોકાણ સામે “વધારાનાં અવરોધો” ઊભા કરવામાં આવ્યા છે. આ ફેરફારો વર્લ્ડ ટ્રેડ ઓર્ગેનાઇઝેશન (ડબ્લ્યુટીઓ) નો ભેદભાવપૂર્ણ વાતાવરણના સિદ્ધાંતનું ઉલ્લંઘન કરે છે. ભારતમાં ચીની દૂતાવાસના પ્રવક્તાએ પ્રતિક્રિયા આપતા કહ્યું કે આ નીતિ પરિવર્તનની સ્પષ્ટ અસર ચિની રોકાણકારો પર પડશે.